Een leger van priesters voor een heilige zaak

Omschrijving

  Op 13 januari 1936 trokken tienduizenden betogers naar de Centrale Markthallen in Amsterdam, waar de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) een demonstraite had georganiseerd voor het Plan van de Arbeid. In het midden van de hal stond een spreekgestoelte, geflankeerd door vaandeldragers. Aan de muren hingen grote doeken met de slogans SOCIALLISME en DEMOCRATIE. Muziekkorpsen speelden strijdliederen waarvan de tekst luidkeels werd meegezongen. Er bevonden zich 40.000 mensen in en om de hal, een kwart daarvan buiten in de regen omdat er binnen geen plaats meer was. Allen droegen een insigne dat ze voor tien cent hadden gekocht; met de opbrengst hoopte de organisatie de huur aan de gemeente te kunnen betalen. Deze bijeenkomst was een van de vele massamanifestaties tussen de twee wereldoorlogen. Anders dan nu wisten politieke partijen toen duizenden mensen op de been te brengen voor de partijpolitieke zaak. De betogers liepen mee in marsen, woonden bijeenkomsten bij, luisterden naar toespraken, deden aan samenzang en keken naar amateurtoneek. Aan de hand van manifestaties van de SDAP laat Bernard Rulof zien hoe de partijen de manifestaties gebruikten om hun achterban te mobiliseren, te disciplineren en aan zich te binden. Daarbij maakte de SDAP op een moderne manier gebruik van reclame-campagnes en propaganda-activiteiten om het effect te ondersteunen van de manifestaties, die zich ontwikkelden tot een politiek pressiemiddel, waarbij niets aan het toeval werd overgelaten.